Jaką rolę odgrywa szkolenie personelu laboratorium? Kluczową. Cała norma ISO 17025 dotyczy kompetencji.
W laboratorium badawczym ważność wyników nie sprowadza wyłącznie do nowoczesnej, wywzorcowanej aparatury, szczegółowo opisanych procedur czy kosztownych certyfikowanych materiałów odniesienia. Fundamentem wiarygodności każdego badania są ludzie – ich wiedza, doświadczenie i umiejętność. To właśnie kompetencje personelu decydują o tym, czy kompetentne jest laboratorium. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy wyposażenie i finanse nie są ograniczeniem (!).
Podstawowym dokumentem odniesienia dla działalności laboratoriów jest norma ISO 17025. Dokument ten określa wymagania jakie powinien spełnić podmiot prowadzący działalność laboratoryjną aby mógł zostać uznany za kompetentny. Opisany w normie system zarządzania dużo uwagi poświęca odpowiedniemu personelowi.
Kompetencje personelu w ISO 17025 – co to oznacza w praktyce?
Z punktu 6.2 normy ISO 17025 dowiemy się, że personel powinien (czytaj: musi) być kompetentny. Biorąc pod uwagę pozostałe zapisy tego punktu, laboratorium ma szereg zadań w obszarze zarządzania swoimi kadrami. Poniżej ściągawka z tego obszaru
1. Laboratorium powinno udokumentować wymagania kompetencyjne
Ważne: norma nie narzuca żadnych konkretnych umiejętności dla danego stanowiska. Laboratorium musi samo zdecydować kogo potrzebuje. I może się to okazać kluczową decyzją dla dalszej działalności. Określ:
jakie masz stanowiska/obszary/czynności do których potrzebujesz ludzi,
wymagane wykształcenie i doświadczenie dla danego stanowiska,
oczekiwane szkolenia, umiejętności, doświadczenie.
Zapisz swoje oczekiwania (np. w postaci odpowiedniej procedury) i pamiętaj: to co zapisane staje się wymogiem więc z jednej strony mierz wysoko, z drugiej strony myśl realnie.
2. Znajdź odpowiedni personel
Zastanów się na jakie podstawie pozwolisz konkretnej osobie wykonywać powierzone jej obowiązki. Zapraszając taką osobę do współpracy z pewnością zadbasz o dobre szkolenia z zakresu ISO 17025 i potwierdzenie gotowości do pracy.
3. Pamiętaj o upoważnieniach
W punkcie 6.2.4 normy ISO 17025 znalazł się wymóg aby zakomunikować personelowi jego obowiązki, odpowiedzialności i uprawnienia. Poza tym personel laboratorium powinien być upoważniony do wykonywania określonych czynności, w tym (p. 6.2.6):
- opracowywania, modyfikacji, weryfikacji i walidacji metod,
- analizy wyników, w tym stwierdzania zgodności,
- raportowania, przeglądu i autoryzacji wyników.
Upoważnienia są istotne. Przekonasz się o tym gdy dojdzie do poważnej skargi.
Więc jeszcze raz: Na jakiej podstawie upoważniasz? Ty decydujesz.
Sprawdź „Skuteczne zarządzanie laboratorium” aby Twoje decyzje w obszarze ISO 17025 były właściwe.
4. Plan szkoleń w laboratorium
To element, który nie wynika bezpośrednio z wymagań normy. Czy wobec tego szkolenia w laboratorium są obowiązkowe? Teoretycznie: nie. Tyle, że bez odpowiednio dobranych szkoleń szalenie trudno:
- udowodnić kompetencje personelu,
- zapewnić monitorowanie kompetencji personelu,
- dotrzymać kroku konkurencji,
- doskonalić system zarządzania,
- rozwijać działalność laboratoryjną.
W codziennej pracy nie często zapominamy o ważnym fakcie: inwestycja w dobre szkolenie to często uniknięcie kosztów przyszłej niezgodności. Dlatego warto planować szkolenia. To dowód na profesjonalne podejście do pracy.
5. Ocena szkoleń
Ciąg dalszy profesjonalnego podejścia do pracy.
Po pierwsze: rzetelna ocena odpowiada na pytanie: „Czy było warto?” i tym samym pozwala dostosować przyszłe szkolenia do potrzeb (a na tym nam zależy).
Po drugie: rzetelna ocena wymaga działań po szkoleniu, czyli próby wdrożenia „czegoś” w laboratorium – bo przecież jeżeli po szkoleniu nic się nie zmienia to… sami wiecie.
Po trzecie: w przypadku szkoleń zewnętrznych mamy do czynienia z… usługą dostarczoną z zewnątrz więc stosujemy odpowiednią procedurę oceny tej usługi udowadniając, że system zarządzania w naszym laboratorium działa.
Plan szkoleń w laboratorium to klucz otwierający drzwi jakości. Nie zgub go.